เริ่มต้นธุรกิจ ควรเป็น บุคคลธรรมดา หรือ บริษัท ห้างหุ้นส่วนนิติบุคคล
การเลือกหน่วยธุรกิจ (Business Unit) เพื่อประกอบกิจการ ต้องพิจารณาหลายเรื่อง หากให้ความสำคัญกับเรื่องใดเรื่องหนึ่งมากเกินไป อาจจะทำให้เกิดปัญหาหรือภาระในธุรกิจขึ้นมาแทน
ก่อนอื่นควรวิเคราะห์ภายในตัวเราเองก่อนว่า ลักษณะความซับซ้อนธุรกิจของเราเป็นอย่างไร ความรู้ความเข้าใจกฎหมายที่เกี่ยวข้อง บุคลากร อุปกรณ์เครื่องมือ เรามีความพร้อมมากน้อยเพียงใด
หลังจากนั้นมาพิจารณา ภาระที่จะเกิดขึ้น การจัดทำเอกสาร ลงบัญชี งบการเงิน การหักภาษีเพื่อนำส่งและออกหนังสือรับรองการหักภาษี ณ ที่จ่าย ภาษีเงินได้ที่ต้องชำระ และพิจารณา ประโยชน์ที่จะได้รับ เช่น สิทธิประโยชน์ทางภาษีที่ได้รับ การยกเว้นภาษี ลดอัตราภาษี หักรายจ่ายได้เพิ่มขึ้น ภาษีที่จะต้องชำระน้อยลงแต่จะต้องจ่ายค่าใช้จ่ายในการจัดทำบัญชีและงบการเงินเพิ่มขึ้นมากกว่าหรือไม่
ในบางกรณีต้องพิจารณาถึงคู่สัญญา เพื่อเพิ่มความน่าเชื่อถือในทางธุรกิจ หรืออาจมีข้อกฎหมายกำหนดให้ต้องเลือกเป็นนิติบุคคลเท่านั้น
| ประเด็น | บุคคลธรรมดา | บริษัท | ห้างหุ้นส่วนนิติบุคค |
| จดทะเบียนจัดตั้ง | ร้านค้า (ทะเบียนพาณิชย์) | บริษัทจำกัด | ห้างหุ้นส่วนจำกัด ห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคล |
| ผู้ร่วมลงทุน | ลงทุนคนเดียว | อย่างน้อย 3 คนขึ้นไป | อย่างน้อย 2 คนขึ้นไป |
| เงินลงทุน | ไม่จำกัด | SMEs ทุนไม่เกิน 5 ล้านบาท ทั่วไป ทุนเกิน 5 ล้านบาท |
SMEs ทุนไม่เกิน 5 ล้านบาท ทั่วไป ทุนเกิน 5 ล้านบาท |
| จดทะเบียนภาษีมูลค่าเพิ่ม | บังคับจด หากรายได้เกิน 1.8 ล้านบาท | บังคับจด หากรายได้เกิน 1.8 ล้านบาท | บังคับจด หากรายได้เกิน 1.8 ล้านบาท |
| ขึ้นทะเบียนประกันสังคม | ลูกจ้างตั้งแต่ 1 คนขึ้นไป | ลูกจ้างตั้งแต่ 1 คนขึ้นไป | ลูกจ้างตั้งแต่ 1 คนขึ้นไป |
| จัดทำบัญชีและงบการเงิน | ยกเว้น แต่ต้องทำรายงานเงินสดรับ-จ่าย | จัดทำสมุดรายวัน บัญชีแยกประเภท ตามพรบ.การบัญชี งบแสดงฐานะการเงิน, งบกำไรขาดทุน, งบแสดงการเปลี่ยนแปลงส่วนของผู้ถือหุ้น, บัญชีรายชื่อผู้ถือหุ้น และต้องจัดให้มีการประชุมผู้ถือประจำปี |
จัดทำสมุดรายวัน บัญชีแยกประเภท ตามพรบ.การบัญชี งบแสดงฐานะการเงิน, งบกำไรขาดทุน |
| สินค้า (สต๊อกการ์ด) | ยกเว้น | ต้องทำบัญชีสินค้า (ยกเว้นธุรกิจบริการ) | ต้องทำบัญชีสินค้า (ยกเว้นธุรกิจบริการ) |
| ค่าสอบบัญชี | ไม่มี | ผู้สอบบัญชีรับอนุญาต | สอบบัญชีภาษีอากร ผู้สอบบัญชีรับอนุญาต (ทุนเกิน 5ลบ. หรือรายได้เกิน 30ลบ. หรือสินทรัพย์รวมเกิน 30ลบ.) |
| เอกสารประกอบการลงบัญชี | หักค่าใช้จ่ายเป็นการเหมา ยกเว้น หักค่าใช้จ่ายจริง ต้องมีเอกสารหลักฐาน |
ต้องจัดทำ จัดเก็บ เอกสารตามพรบ.การบัญชี | ต้องจัดทำ จัดเก็บ เอกสารตามพรบ.การบัญชี |
| หักค่าใช้จ่ายเพื่อคำนวณภาษี | หักเป็นการเหมา ไม่เกิน 60% หรือ หักตามค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นจริงและมีหลักฐาน |
หักตามค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นจริง | หักตามค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นจริง |
| ค่าลดหย่อนเพื่อคำนวณภาษี | ผู้มีเงินได้ คู่สมรส บุตร และอื่น ๆ | ไม่มี | ไม่มี |
| ภาษีเงินได้จากเงินได้สุทธิ หรือกำไรสุทธิ (ทางภาษี) | อัตราก้าวหน้า 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% หากรายได้ กำไร ไม่สูงมาก จะเสียภาษีน้อย หากกำไรสูงมาก อาจเพราะรายได้สูง แต่หักค่าใช้จ่ายเหมาได้สูงสุดเพียง 60% จะเสียภาษีมาก |
SMEs อัตราภาษี 0% 15% 20% ทั่วไป อัตราภาษี 20% |
SMEs อัตราภาษี 0% 15% 20% ทั่วไป อัตราภาษี 20% |
| ภาษีเงินปันผลส่วนแบ่งกำไร | ไม่มี | หักภาษีนำส่ง 10% ของเงินปันผลที่จ่าย | หักภาษีนำส่ง 10% ของส่วนแบ่งกำไรที่จ่าย |
| ค่าใช้จ่ายทำบัญชี | ทำเองไม่มีค่าใช้จ่าย จ้างสำนักงานบัญชี ถูกกว่านิติบุคคล |
ค่าบริการจัดทำบัญชี งบการเงิน | ค่าบริการจัดทำบัญชี งบการเงิน |
| การหักภาษี ณ ที่จ่าย | เงินเดือนค่าจ้าง (ปกติไม่ถึงเกณฑ์ต้องหัก) | เงินเดือนค่าจ้าง และค่าบริการอื่น ๆ (ค่าขนส่ง ประกันภัย โฆษณา โทรศัพท์ อินเตอร์เน็ต จ้างซ่อม-สร้าง วิชาชีพ ส่งเสริมการขาย ลิขสิทธิ์ เช่า รางวัล เงินปันผล ดอกเบี้ย) และออกหนังสือรับรองการหักภาษี |
เงินเดือนค่าจ้าง และค่าบริการอื่น ๆ (ค่าขนส่ง ประกันภัย โฆษณา โทรศัพท์ อินเตอร์เน็ต จ้างซ่อม-สร้าง วิชาชีพ ส่งเสริมการขาย ลิขสิทธิ์ เช่า รางวัล ส่วนแบ่งกำไร ดอกเบี้ย) |
| ความรับผิดในภาระหนี้สิน | รับผิดทั้งจำนวนเพียงคนเดียว | ผู้ถือหุ้น รับผิดตามส่วนที่ค้างชำระค่าหุ้น หากชำระครบแล้วไม่ต้องรับผิดเพิ่ม กรรมการผู้จัดการ ร่วมรับผิดกับบริษัท |
หุ้นส่วนผู้จัดการ รับผิดไม่จำกัดจำนวน หุ้นส่วนจำกัดความรับผิด หากชำระเงินลงทุนครบแล้วไม่ต้องรับผิดเพิ่ม |
| ความน่าเชื่อถือ เงื่อนไขทางธุรกิจ | ความน่าเชื่อถือน้อยกว่า | ความน่าเชื่อถือมากกว่า | ความน่าเชื่อถือมากกว่า |
